Infliksymab vs wedolizumab – porównanie skuteczności w leczeniu IBD

Co mówią najnowsze dane dotyczące IFX i VDZ?

Przeprowadzony przegląd systematyczny i meta-analiza porównały skuteczność i bezpieczeństwo infliksymabu (IFX) oraz wedolizumabu (VDZ) jako terapii podtrzymujących u pacjentów z nieswoistymi zapaleniami jelit. Badanie to jest pierwszym tak kompleksowym porównaniem uwzględniającym najnowsze dane z badań LIBERTY oraz VISIBLE, obejmujących zarówno formulacje dożylne (IV), jak i podskórne (SC) obu leków.

Metodyka obejmowała systematyczny przegląd badań z baz PubMed, Embase i Cochrane Library oraz materiałów konferencyjnych. Do analizy włączono randomizowane badania kontrolowane fazy 1-3, obejmujące dorosłych pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna (CD) lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (UC) o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Ostatecznie uwzględniono 15 artykułów opisujących 7 badań dla CD i 7 dla UC.

Populacja badana obejmowała 1019 pacjentów otrzymujących IFX i 891 pacjentów otrzymujących VDZ w grupie CD oraz 1056 pacjentów leczonych IFX i 1316 leczonych VDZ w grupie UC. Średni/mediana wieku uczestników wahała się od 29 do 45,8 lat, a czas trwania choroby od 2,2 do 14,3 lat. Badania różniły się pod względem projektu (podwójnie zaślepione vs. otwarte), stosowanych dawek oraz włączenia pacjentów wcześniej leczonych inhibitorami TNF.

Jakie są różnice w efektywności i bezpieczeństwie IFX oraz VDZ?

Najważniejsze wyniki w grupie pacjentów z CD wykazały istotnie statystycznie lepszą skuteczność IFX w porównaniu z VDZ. Odsetek pacjentów osiągających remisję kliniczną (CDAI ≤ 150) w okresie rocznej terapii podtrzymującej wynosił 64% (95% CI: 60-68%) dla IFX wobec 41% (95% CI: 35-49%) dla VDZ. Podobnie, odsetek pacjentów uzyskujących odpowiedź kliniczną (spadek CDAI o ≥100 punktów) wynosił 71% (95% CI: 67-75%) dla IFX wobec 48% (95% CI: 42-53%) dla VDZ. Odsetek remisji bez stosowania kortykosteroidów był numerycznie wyższy dla IFX (40%) niż VDZ (35%), choć bez istotności statystycznej. W zakresie gojenia błony śluzowej w CD, skumulowany wskaźnik dla IFX wynosił 31% (95% CI: 26-36%), natomiast dla VDZ nie były dostępne dane.

W grupie pacjentów z UC nie zaobserwowano istotnych statystycznie różnic między terapiami. Odsetek remisji klinicznej według skali Mayo wynosił 54% (95% CI: 38-71%) dla IFX i 40% (95% CI: 35-44%) dla VDZ. Podobnie, odpowiedź kliniczna (52% vs 58%), gojenie błony śluzowej (48% vs 48%) i remisja bez kortykosteroidów (34% vs 28%) nie różniły się istotnie między grupami.

Analiza bezpieczeństwa nie wykazała znaczących różnic między IFX a VDZ w zakresie częstości występowania zdarzeń niepożądanych, ciężkich zdarzeń niepożądanych, poważnych infekcji czy przerwania leczenia z powodu działań niepożądanych – zarówno w grupie CD, jak i UC.

Analizy wrażliwości potwierdziły główne wyniki badania. Efektywność IFX SC była zbliżona do wyników z głównej analizy. W pacjentach z CD leczonych IFX SC, skumulowany wskaźnik remisji klinicznej według CDAI wynosił 61% (95% CI: 56-67%), a skumulowany wskaźnik odpowiedzi klinicznej według CDAI-100 wynosił 65% (95% CI: 60-71%). W pacjentach z UC leczonych IFX SC, skumulowane wskaźniki remisji klinicznej i odpowiedzi klinicznej według skali Mayo wynosiły odpowiednio 45% (95% CI: 40-50%) i 56% (95% CI: 50-63%).

Wśród pacjentów leczonych VDZ, wyniki były numerycznie lepsze u osób nieleczonych wcześniej inhibitorami TNF, jednak trend porównawczy z IFX pozostał niezmieniony. U pacjentów z CD nieleczonych wcześniej inhibitorami TNF, skumulowany wskaźnik remisji klinicznej dla VDZ wynosił 49% (95% CI: 42-55%), odpowiedzi klinicznej 56% (95% CI: 50-62%), a remisji bez kortykosteroidów 42% (95% CI: 33-51%). U pacjentów z CD leczonych wcześniej inhibitorami TNF, wskaźniki te wynosiły odpowiednio 41% (95% CI: 26-56%), 37% (95% CI: 19-55%) i 33% (95% CI: 7-58%). W grupie pacjentów z UC nieleczonych wcześniej inhibitorami TNF, skumulowany wskaźnik remisji klinicznej dla VDZ wynosił 43% (95% CI: 34-51%), gojenia błony śluzowej 42% (95% CI: 22-62%), a remisji bez kortykosteroidów 35% (95% CI: 16-53%).

Jakie implikacje kliniczne płyną z przeprowadzonej analizy?

Dodatkowa analiza wrażliwości przeprowadzona dla badań z re-randomizacją respondentów w CD potwierdziła główne wyniki. W pacjentach z CD leczonych IFX, skumulowany wskaźnik remisji klinicznej wynosił 61% (95% CI: 56-65%), a odpowiedzi klinicznej 69% (95% CI: 64-74%). W pacjentach z CD leczonych VDZ, wskaźniki te wynosiły odpowiednio 41% (95% CI: 34-49%) i 48% (95% CI: 42-53%).

Wyraźniejsza różnica w skuteczności między IFX a VDZ w CD w porównaniu z UC może wynikać z różnic farmakokinetycznych lub farmakodynamicznych między lekami, a także z odmiennej patogenezy obu chorób. Patogeneza CD jest częściej związana z immunopatologią zależną od TNF niż UC, co może tłumaczyć lepsze wyniki IFX (bezpośredniego inhibitora TNF) w CD. Niedawne dowody wskazują również, że IFX SC jest równie skuteczny we wszystkich częściach jelit, w przeciwieństwie do większości innych leków stosowanych w leczeniu CD, które zwykle wykazują niższą skuteczność u pacjentów z zajęciem jelita krętego.

Wyniki tego badania u pacjentów z CD są zgodne z niedawną meta-analizą sieciową, która wykazała, że IFX (szczególnie IFX SC) ma wyższą skuteczność w osiąganiu remisji klinicznej u pacjentów nieleczonych wcześniej inhibitorami TNF w porównaniu z ocenianymi schematami VDZ IV/SC. Obecne badanie rozszerza te ustalenia zarówno poprzez ocenę wielu punktów końcowych skuteczności i bezpieczeństwa, jak i poprzez uwzględnienie danych z niedawnych badań LIBERTY na dużą skalę.

Ograniczenia badania obejmują heterogenność włączonych badań, różnice w projekcie badań (re-randomizacja respondentów), mieszaną populację pacjentów (leczonych i nieleczonych wcześniej biologicznie) oraz ograniczony okres obserwacji (1 rok). Nie analizowano również wpływu lokalizacji choroby, markerów immunologicznych czy przeciwciał przeciwlekowych na skuteczność terapii. Ze względu na ograniczony czas obserwacji, ważne długoterminowe różnice w skuteczności lub bezpieczeństwie mogą nie zostać wykryte, a moc do wykrycia różnic w bezpieczeństwie lub rzadszych zdarzeń niepożądanych występujących przy dłuższej ekspozycji była ograniczona.

Badanie to zostało przeprowadzone zgodnie z prospektywnie zarejestrowanym protokołem (PROSPERO numer CRD42023483599). Jakość dowodów była ogólnie dobra, z niskim ryzykiem błędu selekcji, wykrywania, utraty i raportowania w większości włączonych badań. Jedno badanie oceniono jako obarczone wysokim ryzykiem błędu wykonania ze względu na projekt otwarty, a większość badań uznano za obarczone wysokim ryzykiem innego błędu.

Wyniki tego przeglądu mają istotne implikacje kliniczne, sugerując, że IFX może być korzystniejszym wyborem w terapii podtrzymującej u pacjentów z CD, podczas gdy w UC oba leki wykazują porównywalną skuteczność. W przyszłych badaniach należy uwzględnić analizę kosztów leczenia oraz wpływ na jakość życia pacjentów, co stanowi ważny czynnik w wyborze terapii.

Podsumowanie

Przeprowadzona meta-analiza i przegląd systematyczny porównały skuteczność oraz bezpieczeństwo infliksymabu i wedolizumabu w terapii podtrzymującej nieswoistych zapaleń jelit. Analiza objęła 15 artykułów opisujących badania na grupie ponad 4200 pacjentów. W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna infliksymab wykazał znacząco wyższą skuteczność, osiągając 64% remisji klinicznej w porównaniu do 41% dla wedolizumabu. W leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego skuteczność obu leków była porównywalna, z remisją kliniczną na poziomie 54% dla infliksymabu i 40% dla wedolizumabu. Profil bezpieczeństwa obu terapii nie wykazał istotnych różnic. Wyniki sugerują, że infliksymab może być preferowanym wyborem w terapii choroby Leśniowskiego-Crohna, podczas gdy w przypadku wrzodziejącego zapalenia jelita grubego oba leki wykazują podobną efektywność.