Nowe badania naukowe rzucają światło na potencjalne powikłania związane z terapią infliksymabem, szczególnie u młodych pacjentów cierpiących na wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG). Infliksymab, znany jako inhibitor czynnika martwicy nowotworów alfa (TNF-α), jest powszechnie stosowany w leczeniu przewlekłych chorób zapalnych, takich jak nieswoiste zapalenie jelit (IBD). Choć jest skuteczny w kontrolowaniu objawów żołądkowo-jelitowych, coraz więcej dowodów wskazuje na zwiększone ryzyko powikłań zakrzepowych związanych z jego stosowaniem.
Opis przypadku pacjentki z zakrzepicą żyły siatkówki
Badanie skupia się na przypadku 18-letniej pacjentki z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, u której po podaniu infliksymabu doszło do zakrzepicy żyły siatkówki. Dziewczyna była leczona mesalazyną i azatiopryną od 9. roku życia, jednak z powodu częstych nawrotów choroby w wieku 17 lat rozpoczęto terapię infliksymabem. Przez sześć miesięcy otrzymała pięć infuzji infliksymabu, co skutecznie kontrolowało objawy jej choroby.
Pięć minut po zakończeniu piątej infuzji pacjentka zaczęła odczuwać silny ból głowy i zaburzenia widzenia w prawym oku, które obejmowały jasne plamy i zamazane widzenie. Objawy nasilały się, co skłoniło ją do zgłoszenia się na oddział ratunkowy. Badanie okulistyczne ujawniło rozmycie brzegów tarczy nerwu wzrokowego oraz rozległą tortuowatość naczyń i krwotoki w plamce w prawym oku, co było zgodne z zakrzepicą żyły siatkówki.
Wyniki badania i ich znaczenie kliniczne
Badanie to podkreśla potrzebę zachowania czujności podczas stosowania infliksymabu, szczególnie u pacjentów z dodatkowymi czynnikami ryzyka zakrzepicy. Choć pacjentka nie miała znanych czynników ryzyka zakrzepowego, takich jak nadciśnienie, cukrzyca czy stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych, to jednak doświadczyła poważnego powikłania po terapii infliksymabem. Co więcej, pomimo szybkiej poprawy klinicznej i braku potrzeby stosowania antykoagulantów, terapia infliksymabem została natychmiast przerwana.
Znaczenie infliksymabu w kontekście ryzyka zakrzepowego
Infliksymab jest często stosowany w leczeniu IBD z uwagi na jego zdolność do modulacji odpowiedzi immunologicznej i zmniejszenia stanu zapalnego. Jednakże jego wpływ na układ krzepnięcia i ryzyko powikłań zakrzepowych pozostaje tematem dyskusji. Mechanizmy te mogą obejmować zmianę produkcji białek prokoagulacyjnych i antykoagulacyjnych oraz wpływ na funkcję śródbłonka i aktywację płytek krwi.
Chociaż w literaturze medycznej opisano kilka przypadków zakrzepicy związanej z TNF-α, takich jak zakrzepica żyły siatkówki, są one stosunkowo rzadkie. W przypadku opisanym w badaniu, brak aktywności choroby jelitowej i stabilność kliniczna sugerują, że zakrzepica była bardziej związana z terapią infliksymabem niż z samą chorobą.
Dyskusja nad złożonością diagnozy i leczenia
W kontekście wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i stosowania infliksymabu, rozróżnienie między powikłaniami związanymi z chorobą a tymi wynikającymi z leczenia jest skomplikowane. Badanie podkreśla, że w przypadku terapii infliksymabem konieczne jest dokładne monitorowanie pacjentów pod kątem potencjalnych powikłań zakrzepowych, nawet jeśli choroba jelitowa jest dobrze kontrolowana.
Przypadek ten wskazuje również na potrzebę indywidualizacji leczenia i uwzględnienia ryzyka zakrzepowego w planowaniu terapii dla pacjentów z IBD. Lekarze powinni być świadomi możliwych powikłań i dostosowywać strategie leczenia w oparciu o ryzyko i korzyści dla pacjenta.
Podsumowanie i wnioski
Opisany przypadek zakrzepicy żyły siatkówki u młodej pacjentki z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego po terapii infliksymabem podkreśla potrzebę dalszych badań nad bezpieczeństwem stosowania TNF-α w terapii IBD. Chociaż infliksymab pozostaje skutecznym środkiem w kontrolowaniu objawów choroby, lekarze powinni zachować ostrożność i monitorować pacjentów pod kątem potencjalnych powikłań zakrzepowych.
Bibliografia
. Central retinal vein occlusion after infliximab therapy in a young patient with ulcerative colitis. JPGN Reports 2024, 5(1), 523-524. DOI: https://doi.org/10.1002/jpr3.12122.
